“Áp lực tạo nên kim cương” – câu nói từ lâu được xem là truyền cảm hứng về sự mạnh mẽ, kiên cường giúp tạo những thành tựu đáng kinh ngạc nhưng liệu điều này có luôn đúng trong môi trường công sở?
Không thể phủ nhận, nhiều người chỉ thực sự bứt phá khi bị đẩy vào tình huống khó khăn. Áp lực, nếu đúng cách, có thể trở thành bàn đạp đưa họ vượt qua giới hạn bản thân. Tuy nhiên cũng không thiếu trường hợp, chính áp lực ấy lại là lý do khiến những nhân viên giỏi nhất lặng lẽ rời đi.
Vậy câu hỏi đặt ra là có nên tạo áp lực cho nhân viên? Hãy cùng nhìn nhận hai mặt của vấn đề này một cách công bằng và thực tế hơn nhé.
“Tạo áp lực cho nhân viên một cách hợp lý có thể thúc đẩy hiệu suất làm việc, nhưng nếu vượt quá giới hạn, sẽ gây căng thẳng, giảm động lực và ảnh hưởng tiêu cực đến tinh thần làm việc.”
Khi tạo áp lực cho nhân viên trở thành động lực
Không phải ngẫu nhiên mà nhiều đội nhóm thành công, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ, startup hay agency, lại có môi trường làm việc “căng như dây đàn”. Thật ra, nếu áp lực được tạo đúng cách, nó lại là chất xúc tác giúp nhân viên tiến lên và đạt được những kết quả tích cực.
“Qua nhiều dự án thực tế, mình nhận ra áp lực ẩn chứa một siêu năng lực đặc biệt. Nó buộc mỗi người phải ra quyết định nhanh hơn, dứt khoát hơn. Đặc biệt, khi deadline dí sát gáy, mọi người bắt đầu gạt bỏ do dự, tập trung cao độ vào cốt lõi vấn đề và tin tưởng vào trực giác cùng kinh nghiệm tích lũy. Chính trong những khoảnh khắc căng thẳng ấy, mình chứng kiến sự trưởng thành rõ rệt của từng thành viên: khả năng xử lý tình huống trở nên nhanh nhạy hơn, tư duy chiến lược cũng sắc bén hơn hẳn. Và rồi, cả đội cùng nhau vượt qua, guồng máy vận hành trơn tru đến không ngờ”, anh Đào Vĩnh Lộc – Sales Manager chia sẻ.
Với chị Nguyễn Mỹ Anh, Trưởng phòng Marketing thì áp lực chính là “ông thầy khó tính” đẩy nhân viên ra khỏi vùng an toàn dù họ có muốn hay không. Chị cho biết “Khi một người quá quen với công việc hàng ngày, họ dễ rơi vào trạng thái làm cho xong, không cần cố gắng thêm, cũng chẳng có động lực phát triển. Nhưng khi đối mặt với một thử thách mới, họ buộc phải học thêm cái mới để sống sót. Vậy là người từng ngại nói tiếng Anh bắt đầu luyện nói với AI, nhân viên từng “dị ứng Excel” nay học cách viết công thức như hacker, còn người từng lười brainstorm nay ngồi họp mà tay vẽ, đầu nghĩ miệng nói như siêu nhân đa nhiệm. Càng bị ép phải đổi mới, nhân viên càng “lên level” nhanh đến mức bản thân họ cũng bất ngờ. Nhiều người sau khi hoàn thành nhiệm vụ còn tự hỏi: “Ủa, mình làm được luôn hả? Ghê thiệt!” vừa ngạc nhiên nhưng cũng đầy tự hào”.
“Và chẳng gì khiến người ta lên tinh thần bằng cảm giác hoàn thành một nhiệm vụ khó trong hoàn cảnh ngập tràn áp lực”, anh Đỗ Mạnh Đạt nêu quan điểm. Đó không chỉ đơn giản là làm xong việc mà là cảm giác chinh phục thử thách giống như vừa leo qua một ngọn núi mà lúc bắt đầu bạn còn nghĩ chắc mình không làm nổi. Anh tâm sự “Cảm giác “Mình làm được rồi!” là liều thuốc tăng tự tin cực mạnh, khiến nhân viên không còn sợ những thử thách sau đó, thậm chí còn chủ động nhận việc khó hơn. Cứ mỗi lần vượt qua áp lực, họ lại tích lũy thêm một lớp giáp vững vàng hơn cho lần sau và có nhiều động lực hơn để bước tiếp. Nói cách khác, thành quả từ áp lực không chỉ là kết quả công việc mà còn là sự trưởng thành thầm lặng bên trong mỗi người. Và đôi khi, chính điều đó mới là phần thưởng quý giá nhất”.
Nhưng cũng đừng quên, áp lực thái quá là con dao hai lưỡi!
Tạo áp lực cho nhân viên đúng liều là động lực nhưng nếu dùng quá tay hoặc dùng sai cách thì dễ biến thành stress tập thể. Anh Vĩnh Lộc giải thích “Nhân viên mà cứ ngày này qua ngày nọ phải chạy deadline như chạy marathon, trong khi không ai hỗ trợ, không ai công nhận thì dần dần từ tâm thế “chiến binh” sẽ chuyển sang “muốn nghỉ ngang”. Thay vì muốn cố gắng, họ chỉ muốn làm cho xong, thậm chí né tránh việc mới vì sợ lại bị “ép”. Hiệu suất theo đó cũng giảm dần, dù kỹ năng hay kinh nghiệm của họ vẫn vậy. Nói đơn giản, nếu áp lực cứ dồn dập mà không có khoảng thở, nhân viên sẽ không còn thấy mình đang phát triển mà chỉ thấy bản thân đang gồng mình chống chọi mỗi ngày”.
Không chỉ vậy, áp lực công việc nếu kéo dài liên tục mà không được giải tỏa đúng cách thì rất dễ ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của nhân viên. Khi luôn trong trạng thái “phải nhanh hơn, giỏi hơn, không được sai”, não bộ gần như lúc nào cũng bật chế độ căng thẳng. Dần dần, cảm giác lo âu, mệt mỏi, mất ngủ hoặc dễ cáu gắt sẽ xuất hiện và đó là dấu hiệu cho thấy tâm lý đang quá tải. “Có người bình thường rất vui vẻ nhưng sau một thời gian làm việc dưới áp lực cao lại trở nên im lặng, ít nói, mất động lực rồi làm việc kiểu “có cũng được, không cũng chẳng sao”. Đến một lúc nào đó, nhân viên bắt đầu tự hỏi: “Liệu mình còn học được gì ở đây không?”, “Mình cố gắng thế này để làm gì?”. Nếu câu trả lời ngày càng mơ hồ, còn năng lượng thì ngày càng vơi đi vì phải gồng mình liên tục mà không được công nhận hay đồng cảm, họ sẽ chọn cách rời đi – nhẹ nhàng, không ồn ào, không phàn nàn – chỉ là một lá thư nghỉ việc để lại trên bàn cùng một nụ cười lịch sự”, anh Lộc kể lại.
Vậy làm sao để tạo áp lực “đúng liều”?
“Tạo áp lực cũng cần “có tâm” và “có tầm””, chị Mỹ Anh khẳng định. “Thay vì chỉ giao việc rồi mong chờ kết quả, bạn có thể bắt đầu bằng việc đặt ra kỳ vọng rõ ràng với mục tiêu cụ thể, thời hạn hợp lý nhưng vẫn linh hoạt nếu có lý do chính đáng. Trong suốt quá trình, cần quan sát và lắng nghe nhân viên – thấy họ mặt đơ như cá khô, mắt thâm như gấu trúc thì nên hỏi thăm chứ đừng tưởng họ đang nhập tâm làm việc”.
“Đôi khi chỉ một câu “Cố lê nha, chị thấy em đang rất nỗ lực” cũng có sức nặng hơn cả deadline. Và quan trọng nhất, hãy tạo ra môi trường feedback 2 chiều để nhân viên không chỉ nghe mà còn được nói. Vì đôi khi, được trút một hơi thở dài và nói “Sếp ơi, deadline này hơi gắt đấy…” cũng đủ khiến họ có thêm động lực mà không cần truyền nước biển!”, chị Mỹ Anh ví von.
Tạo áp lực cho nhân viên không xấu, vấn đề là tạo sao cho khéo. Giống như cà phê, cần đủ đậm để tỉnh táo nhưng quá đắng thì dễ mất ngủ. Một chút thử thách giúp nhân viên bật lên nhưng nếu áp lực cứ kéo dài không phanh, họ sẽ bật khỏi công ty. Làm sếp không phải để biến nhân viên thành siêu nhân mà là giúp họ phát huy hết tiềm năng nhưng không kiệt sức giữa chừng. Thế nên, nếu đã tạo áp lực thì cũng nên tạo cả điểm dừng và lời khen ngợi ngọt ngào. Ai mà không mê áp lực kiểu vậy, đúng không?
